سیستم خبره
سیستم خبره:
سیستم های خبره زمینه ای پرکاربرد در هوش مصنوعی و مهندس دانش است که با توجه به نیاز روز افزون جوامع براتخاذ راه حل ها و تصمیمات سریع در مواردی که دانش های پیچیده چندگانه انسانی مورد نیاز است،بر اهیمت نقش آن ها هم افزوده می شود.
سیستم های خبره به حل مسائلی می پردازند که به طور معمول نیازمند تخصص های کارشناسان است.
به منظور توانایی برای حل مسائل در چنین سطحی،دسترسی هر چه بیش تر این گونه سامانه ها به دانش موجود در آن زمینه ی خاص ضروری می گردد.
در حال حاضرسیستم های خبره به ویژه در بازارهای سهام،فرایند تولید و عملیات و مدیریت فناوری بسیار معمول است.
یک مدل سیستم خبره شامل بخش اصلی پایگاه دانش موتور استنتاج،امکانات توضیح و کاربر است.
کاربرد سیستم های خبره در حسابداری و امور مالی :
یکی از مناسب ترین و رایج ترین زمینه های کاربرد سیستم های خبره،حوزه ی امور مالی به ویژه تحلیل های مالی است.
امروزه انواع متعددی از سیستم های خبره برای کاربردهای مختلف در این شاخه از دانش بشری ساخته شده که مورد استفاده ی گروه های مختلفی از تصمیم گیرندگان نظیر مدیران شرکت ها و سازمان ها،حسابداران،تحلیلگران مالی،کارشناس مالیاتی و بالاخره عامه ی مردم قرار می گیرد حتی کارشناسان حوزه های مختلف دانش حسابداری مالی و به ویژه حسابرسان از این نرم افزار های پرجاذبه به عنوان وسیله ای برای یافتن و اطمینان بیش تر نسبت به یافته ها و قضاوت های شخصی خود استفاده می کنند.
کاربردهای مختلف سیستم های خبره در سه زمینه ی حسابداری،حسابداری مدیریت و امور مالیاتی شرح ذیل است:
- حسابرسی:ارزیابی ریسک-تهیه ی برنامه حسابرسی-فراهم آوردن کمک های فنی-کشف تقلبات و جلوگیری از آن ها
- حسابداری مدیریت:قیمت گذاری محصولات و خدمات-تعیین بهای تمام شده-طراحی سیستم های حسابداری-بودجه بندی سرمایه ای-انتخاب روش حسابداری-ارزیابی اعتبار-ایجادو برقراری کنترل
- امور مالیاتی:توصیه مالیاتی-محاسبه مابه التفاوت های مالیاتی-برنامه ریزی مالی شخصی
تحلیگران مالی نیز امروزه یکی از استفاده کنندگان سیستم های خبره هستند به هنگام بررسی وضعیت مالی یک شرکت یا مشتری معین،تحلیگران مالی در کنار برداشت خود از داده های مالی،نظر سیستم خبره را نیز به عنوان یک نظر تخصصی اضافی در اختیار دارند.
و در مواردی که نظر یا قضاوت سیستم خبره با نظر خود او مخالفتی داشته باشد تلاش می کند تا در تحلیل های خود او مخالفتی داشته باشد تلاش می کند تا در تحلیل های خود دقت بیشتری به عمل آورده و حتی در مواردی بازنگری کند.
سیستم های خبره در مورد بررسی صورت های مالی شرکت قبل از ارائه به مدیران ارشد،بررسی گزارش های و اصله از شعب یا شرکت های تابعه،ارزیابی یک شرکت،ارزیابی اعتبار مالی فروشندگان و خریداران ودر بسیاری از زمینه های دیگر مالی امروز کاربرد های خود را یافته اند.
انواع سیستم های خبره ی تحلیل مالی:
از آنجا که در قضاوت های مختلف مالی عملا هر چهار مرحله ی فرایند تصمیم گیری یعنی گردآوری داده ها،انجام تجزه و تحلیل،کسب بینش مشخص راجع به موضوع و بالخره اتخاذ تصمیم دخالت دارد.
سیستم های خبره ی مرتبط با موضوع تحلیل مالی نیز بر اساس نوع کمکی که به مراحل مختلف فرایند تصمیم گیری می کنند در سه حوزه عبارتند از:
- کمک به کسب بینش یا بینش آفرینی
- تسهیل تصمیم گیری
- تصمیم گیری
سیستم های خبره بینش آفرین:
در این نوع سیستم های خبره،هدف اصلی ارائه ی تحلیل های مربوط به کمک تحلیل نسبت ها و نمودارهاست.
این نسبت ها و نمودارها برای دست اندرکاران تحلیل مالی را ایجاد بینش دقیق تری در مورد وضضع مالی و چشم انداز یک موسسه،مفید است با چنین هدفی عملا مراحل اول و دوم از فرایند چهار مرحله ای تصمیم گیری به کمک این سیستم ها انجام می شود.
این نرم افزارها را به این دلیل بینش آفرین می خوانیم که هدف شان کمک به کارگزاران و دست اندرکاران مالی برای انجام یک مشاهده ی بیشن آفرین مشخص است بنابراین درجه تبحر و تخصص موجود در زمره ی سیستم های خبره واقعی به حساب آورده می شود.
نمونه هایی از این قبیل نرم افزار های نظیر عرضه شده اند و هر دوی آن ها عملا یک سیستم جامع حسابداران مشتمل بر تحلیل های مالی خود را نیز عرضه می کنند.
نرم افزار شناخته شده دوازده نسبت کلیدی مالی را محاسبه کرده و تحلیل و تفسیر های پیشنهاد خود همراه با ارائه ی نسبت ها،روند ها و نمودار مناسب ارائه می کند و یا نرم افزار معروف حسابرسی است که توسط برخی موسسات بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.
این نرم افزار به سادگی قابلیت تبدیل به زبان فارسی را دارد اما متاسفانه شرکت صاحب امتیاز آن که کانادایی است به دلیل محدودیت های ناشی از تحریم نصب،کاربرد،به روزرسانی و آموزش آن در ایران را پشتیبانی نمی کند.
سیستم های خبره تسهیل کننده ی تصممیم گیری:
در این نوع از سیستم های خبره ی مالی یک پایگاه دانش وجود دارد که ضمن تحلیل نسبت های مالی می تواند بیشن های خود نسبت به موضوع مورد تحلیل را نیز ارائه دهد و همین امر موجب تمایز آن از سیستم های دسته ی اول می شود بنابر این در این قبیل سیستمها یه مرحله فرایند تصمیم گیری انجام می شود.
