آیین نامه و شرح وظایف حسابرسی داخلی

شرح وظایف حسابرسی داخلی ، این آیین نامه، نقش و وظایف، اختیارات و مسئولیتهای واحد حسابرسی داخلی را که در خدمت موسسه تامین مسکن … است مشخص میکند.

حسابرسی داخلی به عنوان یکی از پایه‌های اصلی مدیریت و کنترل داخلی در سازمان‌ها، نقش بسیار حیاتی در اطمینان از صحت، کارآمدی، و شفافیت فرایندها دارد. این بخش مرکزی از مدیریت ریسک و ارتقاء عملکرد، از طریق نظارت، ارزیابی و توسعه فرآیندها و سیستم‌های داخلی، در بهبود عملکرد سازمانی نقش ایفا می‌کند. از اهمیت بالای حسابرسی داخلی به عنوان یک ابزار ارزیابی کننده و ایجادکننده اطمینان برای مدیران و صاحبان کسب‌وکار سخن گفته می‌شود.

وظایف حسابرس داخلی:

وظایف حسابرس داخلی عموماً شامل موارد زیر می‌شود:

1. ارزیابی کنترل‌های داخلی: حسابرس داخلی مسئول ارزیابی کنترل‌های داخلی شرکت است تا اطمینان حاصل کند که سیستم کنترل داخلی شرکت به درستی عمل می‌کند و معاملات مالی به درستی ثبت و گزارش می‌شوند.

2. بررسی فرآیندها و فعالیت‌ها: حسابرس داخلی مسئول بررسی فرآیندها و فعالیت‌های مختلف شرکت است تا اطمینان حاصل کند که این فرآیندها و فعالیت‌ها به درستی انجام شده و با سیاست‌ها و استانداردهای شرکت سازگار هستند.

3. پیشنهاد بهبودها: براساس نتایج ارزیابی و بررسی‌های خود، حسابرس داخلی می‌تواند پیشنهادهایی برای بهبود کنترل‌ها، فرآیندها، و عملکرد مالی شرکت ارائه دهد.

4. مشارکت در ارتقاء استانداردها: حسابرس داخلی می‌تواند در فرآیند ارتقاء استانداردها و راهبردهای شرکت در زمینه حسابرسی و کنترل داخلی مشارکت داشته باشد.

5. گزارش دادن به مدیران و هیئت مدیره: حسابرس داخلی مسئول گزارش دادن به مدیران و هیئت مدیره درباره نتایج ارزیابی‌ها، پیشنهادها، و نقاط قوت و ضعف کنترل داخلی و عملکرد مالی شرکت است.

6. مشارکت در ارتقاء فرهنگ کنترل داخلی: حسابرس داخلی می‌تواند در ارتقاء فرهنگ کنترل داخلی شرکت نقش داشته و آموزش‌های مرتبط را به کارکنان ارائه کند.

7. پیگیری اجرای پیشنهادها: حسابرس داخلی مسئول پیگیری اجرای پیشنهادهای ارائه شده و اطمینان حاصل کردن از اصلاحات و بهبودهای انجام شده است.

وظایف حسابرس داخلی بستگی به نوع شرکت، محیط عملکرد، و نیازهای ویژه آن شرکت دارد. اما در کل، هدف اصلی این حسابرسان اطمینان حاصل کردن از صحت، کارآیی، و کارایی سیستم کنترل داخلی و عملکرد مالی شرکت است.

دستور العمل حسابرسی داخلی:

دستورالعمل حسابرسی داخلی مجموعه‌ای از رهنمودها، فرآیندها، و استانداردهایی است که توسط یک سازمان یا شرکت برای انجام حسابرسی داخلی تدوین می‌شود. این دستورالعمل معمولاً شامل موارد زیر است:

1. اهداف و محدودیت‌ها: تعیین اهداف و محدودیت‌های حسابرسی داخلی به منظور اطمینان از تطابق با قوانین و مقررات مربوطه و بهبود عملکرد سازمانی.

2. ساختار و مسئولیت‌ها: تعیین ساختار سازمانی حسابرسی داخلی و مشخص کردن مسئولیت‌های افراد و بخش‌های مختلف در این فرآیند.

3. روش‌ها و فرآیندها: توضیح روش‌ها، فرآیندها و استانداردهایی که برای انجام حسابرسی داخلی استفاده می‌شود، از جمله جمع‌آوری اطلاعات، ارزیابی ریسک‌ها، و ارائه گزارش‌های مربوطه.

4. ارزیابی و کنترل ریسک: ارزیابی ریسک‌های مختلف سازمان و ایجاد کنترل‌های داخلی برای کاهش و مدیریت این ریسک‌ها.

5. نظارت و بازرسی: برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت‌های نظارتی بر فرآیندها و کنترل‌های داخلی سازمان به منظور اطمینان از کارایی و کارآمدی آنها.

6. گزارش‌دهی و پیگیری: ارائه گزارش‌هایی در مورد نتایج حسابرسی داخلی و پیشنهادات برای بهبود عملکرد و کنترل‌های داخلی سازمان.

هدف اصلی این دستورالعمل افزایش کارایی، اعتبار و امنیت فرآیندها و کنترل‌های داخلی سازمان است.

۱. هدف و مفهوم حسابرسی داخلی

حسابرسی داخلی در اصل به دنبال ارزیابی و تضمین صحت و کارآمدی فرآیندهای داخلی سازمان است. این فرآیند مجموعه‌ای از فعالیت‌ها، روش‌ها و فرایندهای سازمانی را بررسی می‌کند تا اطمینان حاصل شود که اهداف سازمان به صورت موثر و کارآمد دنبال می‌شوند و استانداردهای قانونی و عملیاتی رعایت می‌شوند.

۲. نقش و اهمیت حسابرسی داخلی

حسابرسی داخلی به عنوان یک ابزار ارزیابی کننده، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌ها را شناسایی کرده و با اجرای کنترل‌های داخلی، این ریسک‌ها را کاهش دهند. این فعالیت می‌تواند بهبود مستمری در فرآیندهای عملیاتی ایجاد کند و از نظرات گوناگون داخلی و خارجی، اعتماد در سازمان تقویت شود.

به عنوان یک سیستم ارزیابی و تضمین کیفیت، حسابرسی داخلی کمک می‌کند تا ایرادات و نقصانات موجود در فرآیندها و سیستم‌های سازمان شناسایی و رفع شوند. این ارزیابی‌ها بهبود پذیرش ریسک، افزایش بهره‌وری و بهبود عملکرد سازمان را تضمین می‌کنند.

همچنین، حسابرسی داخلی به مدیران و مدیران عالی سازمان اطلاعات مفیدی درباره کارکردها و عملکرد سازمان ارائه می‌دهد تا آنها بتوانند تصمیمات بهتری بگیرند و منابع را بهینه‌تر مدیریت کنند.

در کل، حسابرسی داخلی با ایجاد اطمینان در مدیریت و صاحبان سازمان، بهبود کنترل داخلی، و بهبود عملکرد سازمان، نقش بسیار مهمی را در مدیریت کسب و کارها ایفا می‌کند.

۳. مراحل اجرای حسابرسی داخلی

الف) برنامه‌ریزی:

برنامه‌ریزی در حسابرسی داخلی مرحله‌ای است که در آن برنامه‌ها، رویه‌ها، و فعالیت‌های مربوط به حسابرسی داخلی به دقت تدوین و اجرا می‌شود. این فرآیند شامل مراحل مختلفی می‌شود که شامل تحلیل و ارزیابی ریسک‌ها، تعیین هدف‌ها و اهداف، انتخاب روش‌ها و فنون حسابرسی، برنامه‌ریزی منابع، و ایجاد یک برنامه عملیاتی برای انجام حسابرسی داخلی است.

در مرحله تحلیل و ارزیابی ریسک‌ها، حسابرسان باید به دقت عوامل داخلی و خارجی که می‌توانند تأثیر مثبت یا منفی بر عملکرد و اهداف سازمان داشته باشند را مورد بررسی قرار دهند. سپس، هدف‌ها و اهداف حسابرسی داخلی باید مشخص شوند که شامل مسائل مختلفی از جمله بهبود کنترل‌ها، بهبود فرآیندها، و حفظ تطابق با مقررات ممکن است.

بعد از تعیین هدف‌ها، حسابرسان باید روش‌ها و فنون حسابرسی مناسب را برای دستیابی به این اهداف انتخاب کنند. این شامل ارزیابی کنترل‌ها، آزمون و تأییدیه اطلاعات، مصاحبه با مسئولین و کارکنان، و استفاده از روش‌های دیگر می‌شود.

سپس، با توجه به نیازها و موارد مختلف حسابرسی، برنامه‌ریزی منابع انجام می‌شود. این شامل تخصیص منابع انسانی، مالی، و فنی است تا بهترین نتیجه در انجام حسابرسی داخلی حاصل شود.

در نهایت، با توجه به مراحل قبلی، یک برنامه عملیاتی برای انجام حسابرسی داخلی تهیه می‌شود که شامل زمان‌بندی، وظایف، و فعالیت‌های مختلف مربوط به حسابرسی است. این برنامه باید به صورت دقیق و کامل تدوین شده و به تمامی اعضای تیم حسابرسی داخلی اعلام شود تا فرآیند حسابرسی به بهترین شکل ممکن انجام شود.

ب) ارزیابی:

در حسابرسی داخلی، ارزیابی نقش مهمی را ایفا می‌کند. این فرآیند به ارزیابی و بررسی کنترل‌ها، فرآیندها، سیستم‌ها، و عملکردهای سازمان می‌پردازد تا اطمینان حاصل شود که همه چیز در مسیر صحیح قرار دارد و هدف‌ها و استانداردهای تعیین شده مورد رعایت قرار می‌گیرند. در ادامه، به مهمترین جنبه‌های ارزیابی در حسابرسی داخلی پرداخته می‌شود:

ارزیابی کنترل‌ها: این شامل بررسی و ارزیابی کنترل‌های داخلی است که به منظور کاهش ریسک‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ارزیابی شامل بررسی میزان کارآیی، کاملیت و اثربخشی کنترل‌ها می‌شود.

ارزیابی فرآیندها: در این مرحله، فرآیندها و فعالیت‌های مختلف سازمان ارزیابی می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که آن‌ها به بهترین شکل ممکن اجرا می‌شوند و هدف‌ها و استانداردهای تعیین شده را دنبال می‌کنند.

ارزیابی سیستم‌ها: این شامل بررسی و ارزیابی سیستم‌های اطلاعاتی و سایر سیستم‌های مورد استفاده در سازمان می‌شود تا اطمینان حاصل شود که این سیستم‌ها امنیت کافی را دارند و اطلاعات به درستی پردازش می‌شوند.

ارزیابی عملکردها: در این مرحله، عملکرد و اجرای عملیات مختلف سازمان مورد بررسی قرار می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که این عملکردها به بهترین شکل ممکن انجام می‌شوند و هدف‌های سازمان به درستی دنبال می‌شوند.

با کمک این ارزیابی‌ها، حسابرسان می‌توانند نقاط قوت و ضعف سازمان را شناسایی کرده و پیشنهاداتی برای بهبود و بهینه‌سازی فرآیندها و کنترل‌ها ارائه دهند تا عملکرد و عملیات سازمان بهبود یابد و ریسک‌های مختلف کاهش یابند.

ج) گزارش‌دهی: ارائه گزارش و توصیه‌های بهبود
د) پیگیری: اجرای توصیه‌ها و بررسی پیشرفت

۴. مزایای حسابرسی داخلی

الف) بهبود عملکرد و کاهش ریسک‌ها
ب) ارتقاء کارایی و کاهش هدررفت منابع
ج) ارتقاء اعتماد و شفافیت

۵. چالش‌ها و راهکارهای حل
چالش‌های حسابرسی داخلی شامل تغییرات در محیط کسب‌وکار، پیچیدگی‌های فناوری و نیازمندی‌های متغیر است. ایجاد ارتباط موثر با تمامی بخش‌های سازمانی، بهبود فرهنگ کنترل داخلی و استفاده از فناوری اطلاعات به عنوان ابزاری برای تسهیل حسابرسی، راهکارهایی هستند که می‌تواند این چالش‌ها را حل کند.

حسابرسی داخلی یک فرآیند پویا و اساسی است که بهبود عملکرد سازمانی را به عنوان یکی از اهداف اصلی خود قرار داده است. با رعایت استانداردهای بین‌المللی حسابرسی داخلی، سازمان‌ها می‌توانند بهبود مداومی را تجربه کرده و در مسیر رشد و پیشرفت قرار بگیرند.