کالا چیست؟
کالا چیست؟
کالا چیست؟ که در این قسمت می خواهیم بیان کنیم.
کالا یک شیء خارجی است؛
که اولاًبه وسیله ی خواص خویش یکی از نیازهای انسان را برآورده می سازد.
و ثانیاً هدف از تولید آن،نه مصرف مستقیم تولید کننده بلکه مبادله با کالای دیگری است.
و این خصیصه ی دوم کالا که آن را از محصولات سایر اشکال فعالیت های تولیدی انسان متمایز می سازد،
واجد اهمیت بسیار است:
تولید کالا نتیجه ی مستقیم تقسیم کار اجتماعی است.
یعنی بدون تقسیم کار اجتماعی تولید کالایی وجود نخواهد داشت.
و البته توجه به این نکته،بسیار مهم است که عکس این موضوع صادق نیست.
به بیان دیگر می توان در یک جامعه،تقسیم اجتماعی کار را شاهد بود بدون آن که الزاماً مناسبات کالایی در آن جامعه وجود داشته باشد.
مارکس جوامعه بدوی هندی و نیز تقسیم کار در یک کارخانه را که در آن کار بر مبنای نظم معینی تقسیم می شود،به عنوان نمونه هایی از این موضوع نام می برد.
اهمیت این دیدگاه مارکس زمانی آشکار می شود که آن را با دیدگاه «آدام اسمیت» مقایسه کنیم که تقسیم کار را ناشی از «میل مشخص طبیعت آدمی» به مبادله می داند.
دیدگاه مارکس،شکل کالایی مناسبات اقتصادی را تنها به عنوان یکی از اشکال ممکن زندگی اقتصادی درک می کند.
و نه شکل منحصر به فرد آن که برآمده از «طبیعت آدمی» است.
این رویکرد به معنی وجود آغازی تاریخی برای شکل گیری مناسبات کالایی است؛
امری که تعارضی قاطع با ادعای ازلی و ابدی بودن این شکل خاص از زیست اقتصادی دارد.
ارزش مصرفی کالا
کالاها باید بتوانند نیازی از انسان ها را مرتفع سازند.
به عبارت دیگر مصرف کالاها به دلیل خواص مندرج در آن هاست که قادر به برطرف کردن نیازمندی خاصی،فیزیکی یا روانی،از انسان می شود.
ارزش مصرف کالا،ناشی از خواص فیزیکی،شیمیایی و… هر کالاست که بر مبنای آن هر کالا می تواند نیاز یا نیازهایی را از انسان ارضا کند.
شناخت و کشف خواص گوناگون کالاها امری تاریخی است و از سوی دیگر ارزش مصرف نمایانگر رابطه ای میان مصرف کننده و کالا است.
اما به یاد داشته باشیم که محصول یا کالایی که فاقد ارزش مصرف باشد اصولا قابل مبادله نخواهد بود.
و به گفته ی مارکس «ارزش های مصرف در عین حال قوای مادی ارزش مبادله هستند.
همین خصوصیات در مورد خدمات نیز حاکم و تسری دارد.»
رابطه ارزش و ارزش مصرفی
درباره ی رابطه ی میان «ارزش» و «ارزش مصرف» یادآوری چند نکته ضروری است:
ممکن است چیزی دارای «ارزش مصرفی» باشد اما دارای «ارزش» نباشد؛
تمامی اشیایی که بدون انجام کار انسان بر روی آن ها برای بشر مفیدند در این مقوله می گنجند:
هوا،آب رودها،مراتع طبیعی و مانند آن.
در مقابل اما اگر شیء فاقد «ارزش مصرف» باشد لزوماً فاقد «ارزش» نیز هست.
حتی اگر برای تولید آن نیروی کار مصرف شده باشد؛
نیروی کاری که برای تولید شیء بی مصرفی صرف شده در حقیقت به هدر رفته و به زعم مارکس حتی «آن کار،کار شمرده نمی شود و بنابراین این ارزشی هم به وجود نمی آورد»
–نشریه ی تخصصی جامعه حسابداران رسمی
شماره ی53،بهار1400