چارچوب سازمانی مناسب برای حسابرسی داخلی اثر بخش چیست؟
چارچوب سازمانی مناسب برای حسابرسی داخلی اثر بخش چیست؟
چارچوب حسابرسی داخلی اثر بخش، بدیهی است هر رهنمودی که برای بکارگیری در چنین مجموعه متنوعی از سازمانها تدوین شود ناگزیر، تنها میتواند .
حاوی اصول و روش های کلی باشد.
هر سازمان باید با در نظر گرفتن اولویتهای خاص قانونی، مدیریتی و عملیاتی خود، چگونگی استفاده بهینه از رهنمود را برای خود مشخص کند.
برای تعیین سطح و کیفیت منابع حسابرسی داخلی به گونه ای که بتواند خدماتی اثر بخش و حرفه ای ارائه کند،
به قضاوتها و تصمیم گیریهای زیادی نیاز است .
و این به ویژه درباره سازمانهایی مصداق دارد که منابع در دسترس آن ها محدود است .
برای آن که واحد حسابرسی داخلی بتواند بر طبق رهنمودهای حرفه ای عمل کند و ارزش و اعتبار سازمان را در دستیابی به هدفهای خود افزایش دهد .
و از منابع و وجوه عمومی حفاظت نماید ، به عبارت ساده تر به کارایی مدیریت سازمان کمک کند، وجود یک چارچوب سازمانی اثر بخش ، امری حیاتی است.
هدف از مطالب این فصل، ارائه چارچوبی است که هر واحد حسابرسی داخلی بتواند.
در آن به گونه ای اثر بخش فعالیت کند کلیه سازمانها باید برای دستیابی به یک حسابرسی داخلی اثربخش، اصول این چارچوب را بکار بندند.
سازمانها بدون چنین چارچوبی نمی توانند اثر بخشی حسابرسی داخلی خود را بسنجند.
و بنابراین، امکان استفاده کامل از خدمات حسابرسی داخلی برای آنها میسر نمی شود.
“استقلال” واحد حسابرسی داخلی، عامل تعیین کننده اثر بخشی آن است.
رهنمودهای حسابرسی چنین مقرر میدارد که “استقلال حرفه ای حسابرسی داخلی ،لازمه اثر بخش بودن آن است”.
استقلال حرفه ای به دو عامل زیر بستگی دارد:
استقلال سازمانی (جایگاه)
استقلال رای (بیطرفی)
طبق رهنمودهای حسابرسی “استقلال حرفه ای از طریق جایگاه سازمانی واحد حسابرسی داخلی و بیطرفی حسابرسان داخلی بدست می آید”
برای رسیدن به استقلال کامل حرفه ای ،رهنمودهای حسابرسی چنین مقرر می دارد:
” دامنه فعالیت حسابرسی داخلی باید بدون هیچ محدودیتی تمام فعالیتهای سازمان را پوشش دهد .
و حسابرس داخلی برای انجام درست و مناسب وظایف خود باید به کلیه اسناد و مدارک، دفاتر داراییها و کارکنان سازمان دسترسی داشته باشد.”
بعلاوه، این رهنمود مقرر می دارد” جایگاه حسابرسی داخلی باید به گونه ای باشد که بتواند بطور اثر بخش، عمل کند.”
پشتیبانی مدیریت سازمان از این لحاظ ،حایز اهمیت است.
حسابرسی داخلی باید با مشورت مدیریت، ضرورتها و اولویتهای کار خود را تعیین کند.
بنابراین، رییس واحد حسابرسی داخلی باید آزادانه به مدیران ارشد ،اعم از مدیر عامل، اعضای هیات مدیره و در صورت وجود ،کمیته حسابرسی، دسترسی داشته باشد و به آنها گزارش کند.
بدیهی است ، تمام سازمانها باید ضرورت و نیاز به استقلال حرفه ای را برای حسابرسی داخلی تشخیص دهند.
و موقعیت و جایگاه حسابرسی داخلی را از لحاظ ساختار سازمانی به گونه ای در نظر گیرند.
که این امر تحقق یابد بنابر این ، در هر سازمان با هر اندازه ،مدیریت ارشد و هیات مدیره انتخابی یا انتصابی نباید دسترسی و گزارشگری حسابرسان داخلی را محدود کند.
گرچه حسابرسی داخلی بطور سنتی در دایره امور مالی جای میگیرد.
اما این بدان معنا نیست که امکان دسترسی آن به سایر دوایر( یا درون دایره امور مالی )یا امکان گزارش کردن به مقامات بالاتر سازمانی خدشه دار میشود.
حسابرسی داخلی باید در موارد لازم مستقیماً به کلیه مدیران و مدیرعامل سازمان ، دسترسی داشته باشد.
رییس واحد حسابرسی داخلی باید به کلیه اعضای هیات مدیره یا کمیته ای که مسئولیت بررسی عملیات حسابرسی داخلی را به عهده دارد نیزدسترسی داشته باشد.
گرچه تمام سازمانها ، بخصوص سازمانهای کوچک، دارای کمیته حسابرسی نیستند.
اما تمام سازمانها باید تلاش کنند تا یک سیستم مستقل بررسی کننده و غیر اجرایی برای این منظور در آنها ایجاد شود.
یک کمیته حسابرسی مطلوب باید از اعضای غیر موظف و غیر اجرایی هیات مدیره تشکیل شود .
و وظایف زیر را به عنوان بخشی از وظایف خود، انجام دهد:
تصویب عزل و نصب رییس حسابرسی داخلی
بررسی کفایت عملیات حسابرسی داخلی با مدیران ارشد؛
یعنی ، بررسی عملیات حسابرسی از لحاظ رعایت استانداردهای حرفه ای ،به ویژه استقلال حرفه ای ، جایگاه سازمانی، دامنه رسیدگیها ،برنامه ،تامین منابع، همکاری با حسابرس مستقل و سایر بررسی کنندگان و نحوه گزارشگری
بررسی و توجه به هدفها و دامنه کارهای اضافی که حسابرسان داخلی انجام داده اند
به منظور اطمینان یافتن از رعایت اصل بیطرفی و خدشه دار نشدن استقلال حرفه ای آنان مذاکره با حسابرسان داخلی درباره واکنش و اقدامات مدیریت در مورد نکات عمده پیشنهادی حسابرسی داخلی ملاقات و گفتگو با حسابرسان داخلی در موارد ضروری و بنابه درخواست آنان در سازمانهایی که خیلی کوچک هستند.
و برخورداری از کمیته حسابرسی در آنها عملی نیست. چنانچه هیات مدیره کمیته ای دیگر یا افرادی غیر از مدیران اجرایی، این وظایف را به عهده بگیرند.
برای سازمان بسیار سودمند خواهد بود.
گزارشگری مرتب خدمات حسابرسی داخلی توسط رییس آن عموماً روشی مفید و موثر برای ارتقای جایگاه سازمانی واحد حسابرسی داخلی شناخته میشود.
ارائه این گونه گزارشها میتواند بطور سه ماهه یا سالانه صورت پذیرد این گزارشها باید هم توسط مدیریت ارشد سازمان (مانند مدیر عامل و مدیر مالی )و هم هیات مدیره و یا کمیته حسابرسی یا مدیران غیر اجرایی بررسی کننده ، مورد بررسی و توجه قرار گیرد.
بعلاوه، رهنمودهای حسابرسی مقرر میدارد.
که” نمودار سازمانی و شرح وظایف حسابرسی داخلی باید رسماً به تصویب سازمان برسد” .
به عبارت دیگر، ضرورت و نیاز به حسابرسی داخلی باید در مقررات سازمان و آیین نامه های مالی سازمان پیشبینی شده باشد.
بدیهی است در مواردی که الزامات قانونی و مقرراتی یا هرگونه الزامات اجباری دیگری برای حسابرسی داخلی تدوین شده است.
مانند استانداردهای حرفه ای حسابرسی این گونه الزامات خاص باید در نمودار سازمانی و شرح وظایف واحد حسابرسی داخلی گنجانیده شود.